“Yaratıcılık doğuştan mı gelir, yoksa öğrenilir mi?”
Merhaba sevgili öğrenciler, geçtiğimiz hafta Prof. Dr. Uğur Batı’nın TEDx Ankara sahnesindeki o büyüleyici konuşmasını izledim: “Nasıl Daha Yaratıcı Oluruz? Nasıl Daha İyi Öğreniriz?” O 15 dakika, bir fırtına gibiydi! Not defterim karalandı, kalbimse yeni bir öğrenme ateşiyle yandı. Uğur Batı, konuşmasına şu soruyla başladı:
“Yaratıcılık doğuştan mı gelir, yoksa öğrenilir mi?” Cevap mı? İkisi de. Ona göre hepimizin beyni birer hikâye makinesi. Hatırlayın: Çocukken bir kutuyu uzay gemisine çevirdiğimiz o anları… İşte yaratıcılığın özü tam orada — merakın kalbinde.
“Merak etmediğimiz şeyi öğrenemeyiz.”
Batı, Harvard’daki araştırmalardan birine değiniyor: “Yaratıcılık, ‘Neden?’ sorusunu susturmamakla başlar.” Sınav kağıtlarına gömüldüğünüz bir anda, bir matematik problemini “Bu denklem bir roketi nasıl etkilerdi?” diye düşünseniz? İşte o an, ezber öğrenmeden keşfe dönüşür. Bir öğrencim bu yöntemi denedi ve TYT netlerini %20 artırdı — sadece merak ederek!
Zihin, beden ve ruh birlikte öğrenir
“Zihin, beden ve ruh bir arada çalışmazsa, bilgi akar gider.” Uğur Hoca, öğrenmenin yalnızca zihinsel değil, bütünsel bir süreç olduğunun altını çiziyor.
Üç altın kural paylaşıyor:
- Konuya farklı perspektiflerden bakın.
- Öğrendiğinizi hikâyeye dönüştürün.
- Hatalardan korkmayın, kutlayın.
“Bir fili tanımlayan körlerin hikayesini hatırlayın,” diyor. Herkes başka bir yerini anlatır; ama gerçeğe ulaşmak için hepsini dinlemek gerekir. Ben de yazılarımda bunu yaparım: bir haberi bir şiirle, bir istatistiği bir duyguyla harmanlarım. Çünkü öğrenmek, sadece bilmek değil, hissetmektir.
Beyin hikâyeleri sever
“Beynimiz hikâyeleri sever; listeleri değil.” Nörobilim de bunu söylüyor: Bir bilgiyi hikâyeleştirdiğimizde %65 daha uzun süre aklımızda kalıyor. Kimyasal bir tepkimeyi bir kahramanın macerası gibi anlatın. Ben de o gece defterimi hikâye formatına çevirdim – ve ertesi gün, unuttuğum bir konuyu hatırladım. Çünkü beyin, anlamı duyguyla hatırlar.
Hatalar, yaratıcılığın yakıtıdır
“Yaratıcılık, başarısızlıkların küllerinden doğar.” Edison’un bininci denemesini hatırlayın. Hatalar, yenilgi değil; sürecin prova sahneleridir. YKS bir savaş değil, bir dans. Tökezlemek, ritmi bulmanın yoludur. Konuşmanın sonunda Batı şöyle diyor: “Daha iyi öğrenmek için kendinize izin verin: Merak edin, hayal kurun, yanılın ve kalkın.” O cümleyle gözlerim doldu. Çünkü biliyorum, birçok öğrenci mükemmel olmaya çalışırken merakını kaybediyor. Ama asıl güç, merak eden insanda.
Eğitim bir yük değil, bir kanat
Bu konuşma bana bir kez daha hatırlattı: Eğitim, bir yük değil; bir kanat. Uğur Batı sahneden inerken hepimizi birer yaratıcıya dönüştürdü. Şimdi sıra bizde. Bugün kendine bir soru sor: “Bu dersi, hayatımın hangi hikayesine bağlayabilirim?” Belki o soruyla sen de kendi ışığını yakarsın. Eğer hâlâ izlemediysen, hemen bul: Uğur Batı – TEDxAnkara. O kıvılcım, senin ateşin olsun.
Yaratıcılık da tıpkı öğrenme gibi, tekrar ve farkındalıkla gelişir. Merak etmeyi, hata yapmayı ve yeniden denemeyi unutma. Sen de DenemeBank.com’da kendi gelişim yolculuğunu analiz et, her denemeyi bir “yaratıcılık provası”na dönüştür.
Başarı seninle. Merak senin pusulan olsun!
D
Azra Yılmaz tarafından yazıldı
